جلبک خوشه ای/فرچه ای (BBA)
جلبک سبز ابی
جلبک قهوه ای
جلبک شاخ گوزنی
جلبک نقطه ای سبز
جلبک مویی قهوه ای
جلبک رشته ای شاخدار
پیشگیری از جلبک در تانک گیاهی
جلبک های مزاحم احتمالا بدترین دشمن صاحبان تانک های گیاهی هستند. در اینجا نگاهی می اندازیم به چگونگی پیشگیری جلبک آکواریوم گیاهی.
اگر به هر تانک گیاهی نگاه کنید یا در اینترنت در این مورد جستجو کنید، به سرعت می توانید سوال های بسیاری در این مورد بیابید. چرا این مشکل تا این حد در تانک های گیاهی فراگیر شده است؟ دلیل ساده ای دارد و آن اینست که جلبک ها مشابه گیاهان، به نور و مواد مغذی علاقه دارند که البته خوب به نظر نمی رسد اما نگران کننده هم نیست.
چند مرحله وجود دارد که باید رعایت شود و بعد ازآن، جلبک ها به ندرت به یک مشکل تبدیل می شوند. پس با ما همراه باشید تا بتوانیم این مشکل را هم حل کنیم
یشگیری جلبک آکواریوم گیاهی از زمان اولیه راه اندازی تانک گیاهی و رسیدگی موثر بهترین راه برای اطمینان از عدم حضور جلبک در تانک است. بزرگترین محرک جلبک ها نیترات و نیتریت می باشند. بنابراین اطمینان از حداقل نگه داشتن این عناصر یک فاکتور مهم است.
دستیابی به این موضوع با ترکیب موثر فیلتراسیون بیولوژیکی و مکانیکی، استفاده از گیاهان با رشد سریع، استفاده از نور مناسب (نورهای فلورسنت – مهتابی های فتوسنتز) و نه اضافی و مدیریت صحیح مواد مغذی از طریق بستر و نیز کود های مایع امکان پذیر است.
بعد از تکمیل شدن سیستم فیلتراسیون و گیاه کاری تانک با حجم زیادی گیاه، با هدف اینکه نیمی از بستر را با گیاهان با رشد زیاد پر کنیم، اضافه کردن جلبک خوارها ایده مناسبی است.
کت اتو و میگوهای جلبک خوار برای تانک های کوچکتر پیشنهاد خوبی هستند. جلبک خوار سیامی و کت بریزل نوز برای تانک های بزرگتر موثرند. و حلزونهای جلبک خوار برای حذف جلبکهای نقطه ای در تمامی تانکها مورد استفاده قرار می گیرند.
تانک گیاهی با تجهیزات بالا یا تانک معمولی؟
در زمان انتخاب تانک های تخصصی از مناسب بودن سیستم فیلتراسیون خود اطمینان حاصل پیدا کنید.
بسیاری از انواع جلبک ها ناشی از چرخش نامناسب آب در تانک های با حجم بالا که نیاز به مواد مغذی زیاد دارند اتفاق می افتد، چرخش نامناسب آب، مواد مغذی و دی اکسید کربن را به صورت یکنواخت پخش نمی کند.
افزایش گردش آب از طریق پاورهد نیز یکی از راهکارها برای چنین تانک هایی با فیلتر کوچک است.
تزریق دی اکسید کربن و تامین دایمی مواد مغذی ماکر و میکرو متناسب با حجم تانک، جهت تغذیه گیاهان، لازم است. در این صورت تمام نور توسط گیاهان مصرف شده و جلبک ها از آن بی بهره می مانند.
به منظور تامین ۳۰ پی پی ام دی اکسید کربن در تانک از معرف ها استفاده کنید و برای کم شدن مصرف گاز، آن را در شب قطع کنید.
برای این منظور از شیرهای سوزنی متناسب با سیستم های تحت فشار که هماهنگ با زمان نوردهی قابل تنظیم هستند، استفاده می شود. بهترین حالت روشن کردن سیستم دی اکسید کربن همزمان با روشنایی و نیز خاموش کردن آن همزمان با خاموش شدن نور می باشد.
استفاده از انواع کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) برای این منظور مناسب هستند.
تعویض آب دایمی
تعویض دایمی آب در تانک های تخصصی برای جلوگیری از رشد جلبک ها لازم است. تعویض یک سوم تا نصف آب به صورت هفتگی برای بیشتر تانک ها، بیش از اندازه است، اما برای تانک های نانو فواصل کمتری باید در نظر گرفته شود.
شرایط در تانک های غیر تخصصی با نور کمتر ساده تر است. رشد جلبک با وجود عدم تزریق دی اکسید کربن و کود دهی محدودتر، دارای ریسک کمتری است.
برای نمونه یک بستر غنی، به گیاهان اجازه می دهد مواد مورد نیازشان را از طریق ریشه جذب کنند. از آنجایی که در این شرایط، نیاز به مواد مغذی کاهش می یابد، به چرخش زیاد آب احتیاجی نیست. تعویض آب را نیز می توان کاهش داد.
در تانکهایی که تزریق گاز وجود ندارد، کربن مایع برای افزایش رشد گیاهان ایده آل است. کربن های مایع دارای خاصیت ضد جلبک نیز می باشند اما نباید آنها را بیشتر از دوز پیشنهادی مصرف کرد.
شواهد داستان گونه مهمی وجود دارد که نیترات و فسفات در تانک های با حجم گیاه بالا نمی توانند عامل ایجاد جلبک باشند. در تانک های با نور بسیار زیاد و تزریق دی اکسید کربن، میزان دوز مصرفی کودها در جلوگیری از رشد جلبک ها نقش موثری دارد.
اگر نارسایی مواد مغذی اتفاق بیفتد، افزایش آمونیاک سبب شکوفایی ناگهانی جلبک می شود. به همین دلیل شما ممکن است متوجه رنج بردن گیاهان از جلبک هایی که آنها را پوشانیده اند شوید.
شاخص تخمینی
شاخص تخمینی (EI) بر مبنای اوردوز کردن یک تانک با مواد مغذی به منظور اطمینان از عدم نارسایی است، در نتیجه به جلوگیری از رشد جلبک ها کمک می کند. شاخص های تخمینی متنوع زیادی وجود دارد که بین مواد شیمیایی خشک تا اطمینان به آنچه در بازار وجود دارد متغیر است.
هر روشی که بر مبنای کود دهی منظم و تعویض آب به منظور اطمینان از اوردوز شدن مواد مغذی باشد، یک شاخص تخمینی موثر خواهد بود.
نوع و درمان بعضی از معمول ترین تهدیدها
هزاران گونه مختلف جلبک وجود دارد اما تجربه ما در مورد چند گونه ایست که در تانک های گیاهی آب شیرین خود داریم. در اینجا به معرفی و روش های درمان چند گونه معمول می پردازیم.
.
جلبک خوشه ای/فرچه ای (BBA)
ین جلبک گونه ای از خانواده جلبک های قرمز (Rhodophyta) می باشد و مشابه نامش، به صورت انبوهی از موهای بسیار ریز و فشرده رشد می کند. معمولا در لبه برگ گیاهان با رشد کم و یا دکوراسیون به وجود می آید. در تانک های با نور زیاد و تزریق دی اکسید کربن، حضور این جلبک نشان دهنده نوسانات میزان گاز و یا گردش نامناسب آب است.
در تانک های با نور کم و بدون تزریق دی اکسید کربن دلیل رشد آن می تواند نوسانات میزان گاز مرتبط با تعویض آب باشد. تراشیدن آن در بعضی موارد غیر ممکن است، بنابراین باید برگ های آلوده به آن را خارج کرد.
استفاده از مواد شیمیایی برای حذف آنها از روی دکور امکان پذیر است و باید از تمیز کردن دکور بعد از استفاده از مواد و قبل از برگرداندن آن به تانک اطمینان حاصل کرد.
استفاده از سیچم اکسل به صورت موضعی به خوبی عمل می کند. برای این منظور، می توان دارو را بعد از خاموش کردن موقت فیلتر مستقیما و توسط یک لوله بر روی این جلبک استفاده کرد.
همچنین اضافه کردن تعداد زیادی جلبک خوار سیامی، به عنوان تنها ماهی ایی که از این جلبک تغذیه می کند، در صورتی که به اندازه کافی گرسنه باشد نیز می تواند مفید واقع شود
این جلبک اغلب در کنار برگ های گیاهانی که رشد کم دارند، ریشه ها و لوازم مکانیکی و همچنین در قسمت هایی که جریان آب سریع است دیده میشود. این جلبک به صورت توده ای و یا نواری با حالتی پرز مانند که حدود ۰/۵ سانتیمتر طول دارد رشد میکند.
علت رشد:
رشد جلبک پرز مشکی در تانک هایی با نور زیاد بیانگر کمبود و یا نوسان میزان دی اکسید کربن و یا کافی نبودن گردش آب در اطراف گیاهان است. همچنین در تانکهایی با نور کم علت ایجاد جلبک پرز مشکی تغییر میزان دی اکسید کربن محلول در آب است.
روش از بین بردن:
در آکواریوم هایی با نور زیاد با افزایش میزان دی اکسید کربن و اصلاح گردش آب اطراف گیاه ها میتوانید این نوع جلبک را از بین ببرید. تا حدی که امکان دارد جلبک ها را جدا و از روی سطوح پاک کنید. میزان دی اکسید کربن را تا ۳۰ ppm افزایش دهید.
همزمان به ماهیها و تنفس آنها نیز باید دقت داشته باشیده همچنین از اینکه جریان کاملی در تمام آکواریوم خود مخصوصا در سطح آب دارید اطمینان حاصل کنید.
اگر شما آکواریومی با نورکم و بدون سیستم دی اکسید کربن دارید کم کردن میزان تعویض آب میتواند این جلبک را از بین ببرد. زیرا آب شیر دارای میزان زیادی دی اکسید کربن محلول در آب میباشد که باعث نوسان میزان دی اکسید کربن محلول میشود.
جلبک ها بسیار سریعتر به این تغییر جواب داده و دی اکسید کربن اضافی را جذب میکنند.
جلبک خوار سیامی(Siamese algae eater) نیز به عنوان یک روش کارآمد در از بین بردن این جلبک شناخته میشود وبه طور گسترده برای کنترل آن استفاده میشود. استفاده از فلوریش اکسل(Flourish excel( نیز به رفع این جلبک کمک میکنند.
جلبک سبز ابی /سیانور باکتر
جلبک آبی سبز در اصل نوعی باکتری فتوسنتز کننده است. به احتمال زیاد جلبک آبی سبز از جمله اولین فتوسنتز کننده های کره زمین بوده است. که طی میلیونها سال همچنان به حیات خود ادامه داده و امروزه در آکواریوم های گیاهی نیز مشغول فتوسنتز است. که این امر آنهارا به چهره ای منفور در بین آکواریوم دوستان تبدیل کرده.
شناسایی این جلبک از روی بوی تند، بافت لزج، رنگ متمایل به آبی و همچنین بافت پیوسته و موکت مانند آنها بسیار راحت است.
همانطور که گفته شد این جلبک طی میلیون ها سال به حیات خود در کره خاکی ادامه داده است بنا بر این ریشه کن کردن آنها از آکواریوم امری ساده نخواهد بود زیرا آنها در شرایط سخت کره زمین در سالهای گذشته زندگی کرده اند و قدر محیط دوست داشتنی آکواریوم شمارا به خوبی میدانند و به راحتی از بین نخواهند رفت.
در واقع یک جلبک نیست بلکه یک باکتری است که فتوسنتز می کند و سیانو باکتر نامیده می شود. به صورت لایه ای بر روی بستر و گیاهان رشد کرده و در اغلب موارد به طور قابل توجهی به رنگ سبز- آبی روشن می باشد و تا رنگ نسبتا سیاه نیز قابل مشاهده است.
دارای بوی نامطبوعی بوده و معمولا از بستر آغاز می شود و در صورت مهیا بودن شرایط به سرعت پخش می شود.
مواردی مانند نور مستقیمی که به شیشه یا بستر می رسد، بستر نامناسب و یا عدم رسیدگی مناسب به سیستم فیلتراسیون،گردش آب ضعیف و در بعضی از شرایط پایین بودن نیترات، باعث ظهور این جلبک می شوند.
تا آنجا که امکان دارد آنها را به صورت دستی حذف کنید. این کار را همزمان با تعوض ۵۰ درصدی آب و نیز تمیز کردن فیلتر انجام دهید. بعد از آن، کل تانک را برای مدت ۷۲ ساعت، در تاریکی قرار دهید.
در این زمان دی اکسید کربن را خاموش کرده و حتما هوادهی انجام دهید. در دراز مدت، برای جلوگیری از وقوع مجدد این جلبک، گردش آب را اصلاح کرده و در صورت امکان از روش تاریکی برای بستر و شیشه ها استفاده کنید. در صورتی که تانک تان پر از گیاه است و سطح نیترات پایین است، نیترات به آب اضافه کنید.
برای از بین بردن این جلبک باید ابتدا راه های تکثیر و حیات آن را از بین برد و در ادامه با استفاده از روشهای درمانی آن را ریشه کن کرد.
این جلبک به راحتی به روشهای فیزیکی مانند سیفون کردن قابل پاک سازی است اما به همان سرعت نیز رشد میکند بنا براین روشهای حذف فیزیکی به تنهایی مناسب نیستند. به نظر میرسد میزان بالای آمونیوم و میزان کم نیترات باعث شکوفا شدن این جلبک میشود.
بنا براین افزودن نیترات و رساندن آن به حدود ۲۰ppm و کاهش آمونیوم با افزودن باکتریهای ازت خوار و سیفون کردن منظم به کنترل رشد آنها کمک میکند.
این جلبک در بیشتر آکواریوم ها در لبه های شیشه، بین بستر وجود دارد و در انتظار شرایط مناسب به حیات خود ادامه میدهد. استفاده از یک برچسب تیره در قسمت پایین آکواریوم بر روی بستر به ریشه کن کردن آنها کمک میکند.
روشهای از بین بردن :
۱) استفاده از دارو هایی مانند فیتون گیت محصول شرکت ADA
این محصول در اصل نوعی آنتی بیوتیک به حساب می آید و با تزریق ان با استفاده از یک سرنگ میتوان سیانو باکتر ها را از بین برد و بنا بر ادعای شرکت ADA این محصول آسیبی به باکتریهای مفید نمیزند.
۲) استفاده از تاریکی مطلق
در این روش ابتدا با استفاده از سیفون در حد امکان انهارا از اکواریوم خود حذف کنید و ۳۰ درصد آب را نیز تعویض کنید . به مدت سه روز نور و دی اکسید کربن را خاموش کنید و از یک سنگ هوا برای هوا دهی در تانک استفاده کنید.
در طول این مدت از غذا دادن به ماهیها پرهیز کنید، چند روز گشنگی برای انها مشکلی ایجاد نمیکند. بعد از سه روز باز هم تانک خود را ۳۰ درصد سیفون کنید، فیلتر را بشویید، نور و دی اکسید کربن را روشن کنید. میزان آمونیوم و نیترات را چک کنید.
۳) استفاده از آنتی بیوتیکها
در این روش میتوانید از اریترومایسن برای از بین بردن این موجود جلبک نما استفاده کنید. ابتدا یک عدد قرص را در اب حل کرده و با استفاده از سرنگ بر روی جلبک سیانو باکتر تزریق کنید و در ادامه برای هر ۴۰ لیتر آب یک قرص ۲۰۰ میلی گرمی در آب حل کنید و بعد از ۲۴ ساعت ۵۰ در صد از آب را سیفون کنید.
در صورت مشاهده جلبک در روز بعد درمان را تکرار کنید . پس از اطمینان از ریشه کن شدن سیانو باکتر فیلتر را خوب بشویید و مطمعن باشید نه تنها جلبکی جان سالم به در نبرده بلکه هیچ باکتری مفیدی نیز زنده نمانده است، بنا بر این حتما باکتری به فیلتر اضافه کنید. میزان آمونیوم و نیترات را چک کنید.(استافاده از این روش پیشنهاد نمی شود)
۴)استفاده از آب اکسیژنه
در این روش یک محلول ۵ درصد حجمی از آب اکسیژنه تهییه کنید. فیلتر و موجساز را خاموش کنید تا از تلاطم آب جلوگیری کنید . با استفاده از یک سرنگ محلول رقیق شده آب اکسیژنه را بر روی جلبکها تزریق کنید و انرا به مدت دو ساعت رها کنید . بعد از ۲ ساعت ۵۰ درصد آب را تعویض کنید . در صورت لزوم این روش را تا چند روز ادامه دهید .(استافاده از این روش پیشنهاد نمی شود)
جلبک قهوه ای
ین جلبک در تانک ها تازه راه اندازی شده بسیار معمول است و با سطح آمونیاک که قابل اندازی گیری با تستر ها نیست مرتبط است و با گذشت زمان و طی چندین روز یا هفته از بین خواهد رفت.
کت اتو از انواع نرم تر آن و نیز میگو های جلبک خوار از آن تغذیه می کنند، اما قبل از اضافه کردن جلبک خواران از داشتن یک فیلتر تکامل یافته اطمینان حاصل کنید.
جلبک شاخ گوزنی
. به گروه جلبکهای قرمز تعلق دارد. این جلبک را میتوان به راحتی از رفتار رشدشان که شبیه شاخ گوزن است شناسایی کرد. هرچند این جلبک دارای سایههای خاکستری است، اگر مقداری از آن را در الکل قرار دهید، به رنگ قرمز دیده خواهد شد. این جلبک معمولاً روی عناصر دکوراتیو و تجهیزات مورداستفاده در آکواریوم و حاشیه برگها دیده میشود و حذف دستی آن راحت نیست. همچنین به نظر میرسد که برای بیشتر موجودات جلبک خوار آکواریوم جذاب نیست.
دلایل ایجاد:
در آکواریومهای گیاهی که از کودهای مایع در آنها استفاده میشود، ظهور این جلبک میتوان نشاندهنده مصرف بیش از اندازه کود آهن باشد. در این حالت مقدار استفاده از کود آهن را کاهش داده و در صورتی که کیتهای تست آهن موجود است، غلظت آهن را اندازه گرفته و مقدار آن را بین ۰۵/۰ تا ۱/۰ میلیگرم بر لیتر تنظیم کنید.
غلظت آهن در صورت استفاده از کودهای آهن کیلیت شده (chelated iron fertilisers)، نباید قابلاندازهگیری باشد؛ زیرا اینگونه از ترکیبات آهن دار به سرعت توسط گیاهان جذب میشوند و در نتیجه بلافاصله پس از کود دهی غلظت آن کاهش یافته و ناپدید میشوند. استفاده از کود آهن را تا زمانی که گیاهان آکواریوم علائم نقصان آهن (مانند انشعابات ریشهای سفیدرنگ) را نشان ندادهاند، مرحله به مرحله کاهش دهید.
همچنین همیشه گیاهان را با مقدار فراوانی از CO۲ و درشت مغذیها (NPK) به صورتی متعادل تغذیه کنید. در صورتی که یکی از این عناصر به مقدار کافی تأمین نشود، رشد گیاهان محدود گردیده و مواد مغذی دیگر مانند عنصر آهن و ریزمغذیها انباشته میشوند. (مطابق قانون حداقل لیبیگ Liebig minimum law).
در این حالت این نامتوازنی و انباشت در مواد غذایی، میتواند عامل رشد جلبکهای قرمز مانند جلبک شاخ گوزن، جلبک مویی (beard algae) و جلبک قلمویی (brush algea) باشد.
ازآنجاییکه نامتوازن بودن مواد مغذی میتواند ناشی از نگهداری سهلانگارانه باشد، اینجا بر تعویض مرتب آب تاکید میکنیم.
پیشنهاد میگردد که هر هفته حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد آز آب آکواریوم را سیفون کنید. این کار از انباشته شدن مواد غذایی و سایر مواد ناخواسته جلوگیری میکند.
طریقه کنترل جلبک شاخ گوزنی
اگر مشکل جلبک شاخ گوزن در تانک شما وجود دارد ما محصولاتی مانند seachem excel را پیشنهاد میکنیم. بعد از استفاده از این محصول مطابق دستورالعمل سازنده، این جلبک به رنگ سفید یا صورتی تغییر رنگ میدهد.
بعد از این زمان میتوانید استفاده از این محصول را متوقف کنید. جلبکهای مرده توسط میگوها و یا سایر ساکنین آکواریوم خورده میشوند.
اگر این درمان مؤثر واقع نشد، این بار این محصول را مستقیماً با استفاده از یک سرنگ بر روی جلبکها تزریق کنید. در این روش علاوه بر seachem excel میتوانید از هیدروژن پراکساید (آب اکسیژنه) نیز، استفاده کنید.
در روش تزریق مستقیم توجه به دو نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه قبل از تزریق فیلتر خود را خاموش کنید و بعد از سپری شدن دقایقی بعد از تزریق، آن را مجدداً روشن کنید و دوم اینکه استفاده از این روشها امکان دارد برای بعضی گیاهان ایجاد مشکل نماید. به عنوان مثال تزریق آب اکسیژنه بر روی خزههای ریکاردیا (Riccardia sp.) و ریکسیا (Riccia fluitans) دارای تأثیرات منفی است.
جلبک نقطه ای سبز
این جلبک به شکل دایره های سبز رنگ بر روی شیشه و برگ گیاهان دیر رشد مانند آنوبیاسها رشد میکند و به سختی جدا میشود. در صورت پاک نکردن این جلبک به مرور زمان به رنگ تیره نیز تغییر رنگ میدهد.
علت:
در مورد آکواریوم هایی که به آنها کود مایع تزریق میشود اصولا کمبود فسفات علت رشد این جلبک به حساب می آید، البته کمبود میزان دی اکسید کربن و عدم جریان مناسب آب نیز میتوانند از علل رشد این جلبک باشند و در نهایت استفاده از نورهای نا مناسب با طیف سبز زیاد نیز در رشد این جلبک بسیار تاثیر گذار هستند.
روش از بین بردن :
در صورت استفاده از کودهای مایع میزان فسفور را افزایش دهید، فسفر در سری کودهای سیکم به صورت منوپتاسیوم فسفات موجود میباشد. در ادامه میزان دی اکسید کربن را در تانک بوسیله تست اسیدیته و یا دی اکسید کربن چک کنید و از میزان مناسب آن اطمینان حاصل کنید.
بنا بر تجربه استفاده از کود های دارای ماکرونوترینتهای نیتروژن، فسفر و پتاسیوم در کنار کودهای مولتی به شدت در کاهش این جلبک تاثیرگذار هستند.
برای پاک کردن این جلبک به کاتر و یا شیشه پاک کن های دارای لبه تیز نیاز دارید.
